Η 8η και η 9η Μαΐου, έχουν οριστεί από τον ΟΗΕ Διήμερο Μνήμης για τις ανθρώπινες ζωές που χάθηκαν στην διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Παλαιότερα, η Σοβιετική Ένωση τιμούσε την 9η Μαΐου ως Ημέρα της Αντιφασιστικής Νίκης, παράδοση που συνεχίζει και η σημερινή Ρωσία. Από την άλλη, οι δυτικοευρωπαίοι όρισαν την 9η Μαΐου ως Ημέρα της Ευρώπης. Προσωπικά, δεν βλέπω καμιά αντίφαση στις δύο επετείους, διότι θεωρώ ότι πραγματική Ημέρα της Ευρώπης είναι η ημέρα της απελευθέρωσής της από τον χιτλεροφασισμό, ανεξάρτητα από το γεγονός ότι η μεταπολεμική Ευρώπη δεν εξελίχθηκε σύμφωνα με το όραμα του ιταλού αντιφασίστα Αλτιέρο Σπινέλι, ο οποίος με το περίφημο Μανιφέστο του Βεντοτένε, ζητούσε «μια Ελεύθερη και Ενωμένη Ευρώπη».
Πως, όμως, επιτεύχθηκε η αντιφασιστική νίκη; Αναμφίβολα, τεράστια ήταν η συμβολή των αντιφασιστικών κινημάτων των λαών, αλλά καθοριστική υπήρξε η συγκρότηση της Αντιχιτλερικής Συμμαχίας, από την ΕΣΣΔ, τις ΗΠΑ και την Βρετανία. Με άλλα λόγια, προκειμένου να ηττηθεί ο φασισμός και να σωθεί η Ευρώπη και ο κόσμος, η Σοβιετική Ένωση δεν δίστασε να συμμαχήσει με την τότε αποικιοκρατική Βρετανία, καθώς και με τις ΗΠΑ, την τότε ανερχόμενη καπιταλιστική χώρα, που έμελλε να πάρει τα πρωτεία από την γηραιά Αλβιόνα. Πρόκειται για ένα μεγάλο δίδαγμα και για την αριστερά όλων των αποχρώσεων, ιδιαίτερα για εκείνα τα τμήματά της που ταυτίζουν τον αντιφασισμό με τον αντικαπιταλισμό.
Το δεύτερο δίδαγμα είναι ότι οι ναζί επικράτησαν στην Γερμανία, απέναντι σε αριστερές και δημοκρατικές δυνάμεις διαιρεμένες και αλληλοσπαρασσόμενες, με τους σοσιαλδημοκράτες να δείχνουν ανοχή έναντι του χιτλερισμού και τους κομμουνιστές να τους κατηγορούν ως «σοσιαλφασίστες».
Τρίτο δίδαγμα ότι η Ευρώπη μπορεί να ενωθεί αν οικοδομηθεί με βάση το διεθνές δίκαιο, όχι «το δίκαιο των ισχυρών», με πλήρη σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, με σταθερό μέτωπο στον μιλιταρισμό και στον εθνικισμό, με κοινωνική συνοχή, αλληλεγγύη και ισότιμη συνεργασία. Ο νεοφιλελευθερισμός δεν ενώνει, αλλά διαιρεί την Ευρώπη, το ίδιο και ο ευρωατλαντισμός.
Σήμερα, η πανθομολογούμενη πολυδιάστατη κρίση στην Ευρώπη δεν αφήνει καμιά κοινωνία ανεπηρέαστη, τροφοδοτώντας αποκρουστικά φαινόμενα και απειλές για την ειρήνη και την δημοκρατία. Εβδομήντα έξι χρόνια μετά τη λήξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, σε πολλές χώρες σημειώνουν εκλογική άνοδο νεοναζιστικά πολιτικά μορφώματα, αν και οι δυνατότητες εκλογικής τους επικράτησης αποδεικνύονται πολύ περιορισμένες (πχ. Αυστρία, Ολλανδία και τελευταία στην Γαλλία).
Οι λαοί της Ευρώπης καλούνται να αρνηθούν επιλογές που διαιρούν την ήπειρό μας, όπως η επέκταση του ΝΑΤΟ μέχρι τα σύνορα της Ρωσίας. Διότι ευρωπαϊκή ασφάλεια δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τη Ρωσία και πολύ περισσότερο εναντίον της.
Υπενθυμίζω ότι όταν ιδρύθηκε η ΕΟΚ, το 1957, με τη Συνθήκη της Ρώμης, δεν είχε ανάμεσα στους στόχους της την καταπολέμηση της ξενοφοβίας, του ρατσισμού και του νεοναζισμού. Πολύ αργότερα, το 1997, με τη Συνθήκη του Άμστερνταμ, και μόνο ύστερα από συντονισμένη κινητοποίηση, συμπεριλήφθηκε σχετικό άρθρο, ειδικότερα το άρθρο 13, που προβλέπει: «Το Συμβούλιο, αποφασίζοντας ομόφωνα, μετά από πρόταση της Επιτροπής και διαβούλευση με το Ευρωκοινοβούλιο, μπορεί να αναλάβει δράση για την καταπολέμηση των διακρίσεων λόγω φύλου, φυλετικής ή εθνικής ή πεποιθήσεων, αναπηρίας, ηλικίας ή γενετήσιου προσανατολισμού».
Τελευταία επισήμανση. Αναλογικά με τον πληθυσμό της, η Ελλάδα ήταν μεταξύ των πρώτων χωρών της Ευρώπης σε θυσίες, στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Δεκάδες πόλεις και χωριά της πατρίδας μας συγκαταλέγονται ανάμεσα στα ολοκαυτώματα της χιτλεροφασιστικής επιδρομής, ενώ το ελληνικό κίνημα εθνικής αντίστασης υπήρξε από τα μαζικότερα και ηρωικότερα στην ήπειρό μας. Δικαιούμαστε, λοιπόν, ως ελληνικός λαός, για λόγους ηθικής τάξης, αλλά και διεθνούς δικαιοσύνης, να διεκδικούμε, έστω και καθυστερημένα, τις γερμανικές οφειλές, γιατί, όπως έλεγε ο Μανώλης Γλέζος, ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ ΔΕΝ ΕΠΑΙΤΟΥΜΕ!.
*Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου